دیروز بیست‌وششمین گزارش کار و برنامه‌ریزی برای سروسامان‌دادن به وضعیت امنیتی شهر کابل در صفحه‌ی شخصی امرالله صالح به نشر رسید. ایشان در این مدتی که مسئوولیت بهبود امنیت کابل را در کنار معاونیت ریاست‌جمهوری به‌عهده گرفته است، به‌طور معمول روزانه از برنامه‌ها و دستاوردهایش سخن می‌گوید و از طریق فضای مجازی با مخاطبین و مردم در ارتباط است. اقای صالح از بهبود وضعیت به‌صورت نسبی سخن گفته و از رضایت مردم و خوشبینی آن‌ها نسبت به برنامه‌هایش می‌نویسد. این مسأله را باید شهروندان کابل تایید کنند که آیا وضعیت امنیتی و جو حاکم بر شهر کابل تغییر محسوسی داشته یا خیر. اما با توجه به عمق مشکلات موجود در کشور و تلنبارشدن معضلات اجتماعی بر روی هم، تنظیم امور امنیتی و اجتماعی شهر کابل کار سخت و زمانبری است. عوامل مختلفی در ایجاد ناامنی‌های شهر کابل دخیل است و با توجه به وضعیت کشور، هرکسی که با افغانستان و مشکلات آن آشنایی داشته باشد، می‌داند که مبارزه با تمامی این عوامل در کوتاه‌مدت بسیار سخت و حتی ناممکن است. به‌قول خود آقای صالح، نباید انتظار معجزه را داشت. معاون اول ریاست جمهوری به‌عنوان مسئوول امنیتی پایتخت، باید با دشمنان زیادی دست و پنجه نرم کند، از فساد ویرانگر اداری گرفته تا تهدیدهای امنیتی گروه‌های حرفه‌ای تروریستی همه و همه کار را بر هرکسی سخت خواهد کرد. صالح می‌داند که توضیح این مسأله و اقناع اذهان عامه مردم برای درک این وضعیت، تا حدودی مشکل است و کسانی که با سیاست‌های ایشان زاویه دارند، از کاستی‌های موجود علیه او نهایت استفاده را خواهند کرد. از این رو به نظر می‌رسد که آقای صالح، چند کار کوچک با بازدهی کوتاه‌مدت را هم به دوش گرفته است تا بتواند از بازتاب موفقیت آن برای ساکت‌کردن منتقدانش استفاده کند.
یکی از این مسایل حاشیه‌ای، بحث تنظیم ویزای پاکستان است که اخیراً آقای صالح مسئوولیت تنطیم امور آن را شخصاً به دوش گرفته است. آقای صالح وعده داده است که هرج‌ومرج حاکم بر امور کاری درخواست‌کنندگان بی‌شمار ویزای پاکستان را به‌زودی پایان خواهد داد و مردم از این تحقیر روزانه رهایی خواهند یافت. معاون اول ریاست جمهوری ادعا کرده است که دلالان با سوءاستفاده از ناچاری مردم برای مراجعه به مراکز درمانی پاکستان، باندهایی به وجود آورده و روزانه صدهزار دالر از این طریق به جیب می‌زنند. خیلی از کاربران دنیای مجازی از این کار آقای صالح انتقاد کرده و مصروف‌شدن اقای صالح به این امور را نادرست می‌دانند. اما به نظر می‌رسد که آقای صالح به‌درستی و هوشمندانه به این کار مبادرت کرده است. یکی از فوایدی که برای آقای صالح در این امر مدنظر قرار گرفته خواهد شد، به بار نشستن سریع آن است. برخلاف برنامه‌های دیگر آقای صالح که به زمان و امکانات کافی نیاز دارد، تنظیم امور مربوط به صدور ویزای پاکستان برای متقاضیان افغانستانی، در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر است و با بهبود وضعیت، می‌تواند از سوی آقای صالح به‌عنوان یک دستاورد برای مردم تبلیغ شود.
از برنامه‌های دیگر اقای صالح که می تواند در کوتاه‌مدت مردم را راضی کند، قانونمندکردن رفت‌وآمد موترهای بی‌اسناد یا به اصطلاح «یک‌کلید» در شهر کابل است. این موترها -که تعداد آن در افغانستان کم هم نیست- به‌خاطر نداشتن جواز سیر و نپرداختن عوارض گمرکی ارزان‌تر و نو تر از سایر موترهای در حال تردد در کشور بوده و به وفور در افغانستان استفاده میشود. استفاده از این موترها در کابل آقای صالح را واداشته است که به‌نوعی با این مشکل کنار آمده و با ثبت رسمی این موترها، کم از کم گشت‌وگذار این موترها را قانونی کرده و دست جنایتکاران را برای سوءاستفاده از این وسایط بی‌اسناد، کوتاه کند. به نظر می‌رسد که این عملکرد آقای صالح هوشمندانه و درست است، زیرا تردد این موترها قانونی شده و امکان ردگیری موترهایی که مشکوک هستند، آسان‌تر خواهد شد. از همین حالا قانونی‌کردن رفت و آمد این موترها -که اغلب با دست افغانستان سازگار نیستند- با سوالات زیادی مواجه است. به سادگی مشخص است که رفت و آمد این موترها در افغانستان با توجه به قوانین رانندگی از سمت راست این کشور، منطبق نیست و در درازمدت مشکلات زیادی را برای ترافیک کشور به‌وجود آورده و هزینه‌های انسانی زیادی را بر مردم تحمیل خواهد کرد. معلوم نیست که این طرح برای همیشه دوامدار خواهد بود یا این‌که برای صاحبان این موترها وقت مشخصی داده میشود و پس از تاریخ مشخصی این موترها باید از رده خارج شوند. اما برای تنظیم امور امنیتی کابل در کوتاه‌مدت، قانونی‌کردن این موترها و کنترل بر خرید و فروش و استفاده از آن‌ها بسیار مهم و حیاتی است.
اما حل مشکل ناامنی‌های دیگر و حملات هدفمند تروریستی نیاز به نیروی انسانی متخصص و ورزیده در کنار امکانات مدرن امنیتی دارد. برنامه‌ریزی و آموزش این نیروها در کنار هماهنگی‌های دیگر به زمان احتیاج دارد، چیزی که آقای صالح به آن نیاز شدید دارد ولی مردم خسته از ناامنی، بدون درک این واقعیت، خواهان تغییر سریع وضعیت هستند. بدون شک بزرگترین چالش صالح، راضی‌کردن مردم و منتقدانش خواهد بود.
صالح اگر هوشیارانه بتواند این موضوع را مدیریت کند، احتمالا بتواند در درازمدت کارهای اساسی و مهمی را در بهبود امنیت کابل انجام بدهد. اما در غیر آن، این موضوع می‌تواند به ناکامی بزرگی در کارنامه سیاسی و نظامی آقای صالح به‌عنوان یکی از مدیران مشهور امنیتی کشور تبدیل شود.
